چگونه ترس از سخنرانی را مدیریت کنیم؟
تجربه‌ای که از اکثر افراد در خصوص اولین سخنرانی‌شان شنیده می‌شود به این صورت است که دست‌وپایشان می‌لرزد، ضربان قلبشان بالا می‌رود و عرق می‌کنند و این تجربه‌ای است که خودم داشتم و اولین بار که در دانشکده روانشناسی دانشگاه تهران شروع به سخنرانی کردم موارد بالا برایم رخ داد و کاملاً با چیزی که در تصورم بود تفاوت داشت و بخش عمده‌ای از مطالب که نوشته بودم فراموش کردم و زمانی که دوباره فیلم آن سخنرانی را نگاه کردم متوجه شدم که به‌کل با چیزی که در تصورم بود متفاوت است و چیزهایی که بیان کردم هم ترتیب خوبی نداشت و دچار پراکندگی در بیان مطالب شده بودم و این برایم آزاردهنده بود و از اینکه نتوانستم مطالبی را که این‌همه برایشان زحمت‌کشیده بودم را به‌خوبی ارائه کنم بسیار ناراحت شدم و زمانی که دلیل این مسئله را جویا شدم متوجه شدم ترس از سخنرانی و استرس حاکم بر من باعث این امر ناخوشایند شد.
مطمئناً کسی دوست ندارد در چنین وضعیتی باشد و ترس از سخنرانی و حضور در جمع باعث شود از اهدافش فاصله بگیرد.
اما خبر خوب اینکه این مسئله برای همه قابل‌حل است و با تلاش، کوشش و مداومت می‌توانیم این ترس را مدیریت کنیم و تا حد زیادی کاهش دهیم تا بهره‌وری بالاتری داشته باشیم؛ که برای این کار باید ببینیم ترس از سخنرانی از چه چیزی نشاءت می‌گیرد؟ و فقط دانستن این موضوع کافی نیست و باید ببینیم چطور می‌توانیم آنها را رفع کنیم؟
به‌طورکلی ترس از سخنرانی به دو دلیل کلی ایجاد می‌شود:
به‌طورکلی ترس از سخنرانی به دو دلیل کلی ایجاد می‌شود:۱-ترس از بی‌توجهی مخاطبان
۲-ترس از خراب کردن سخنرانی
مرحله اول این است که بپذیریم ترس برای همه وجود دارد. به قول مارک توآین نویسنده و طنزپرداز بزرگ: دو نوع سخنران وجود دارد کسی که می‌ترسد و کسی که دروغ می‌گوید که نمی‌ترسد.
مرحله دوم تمرین و رسیدن به مهارت است. تصور کنید تیم ملی ایران در یک بازی دوستانه و خیریه با هنرمندان مسابقه می دهد. به نظر شما آیا اعضای تیم ملی برای مسابقه با چنین رقیبی استرس و نگرانی دارند؟ مسلماٌ پاسخ منفی است.
ما هم اگر به‌اندازه کافی تمرین کرده باشیم و مهارت به دست آورده باشیم می‌توانیم با اعتمادبه‌نفس کامل به روی سن برویم و ارائه خوبی داشته باشیم.
تمرین عملی:
همین‌الان جلوی آینه بایستید و با اعتمادبه‌نفس کامل شروع کنید در مورد یک مسئله هرچند بی‌اهمیت به مدت ۵ دقیقه با صدای بلند سخنرانی کنید؛ و همین کار را جلوی دوربین انجام دهید و فیلم خود را نگاه کنید و نقاط ضعف و قوت خودتان را پیدا کنید.
توجه داشته باشید که نباید توقع داشته باشیم که با چند دفعه تمرین نتایج فوق‌العاده‌ای بگیریم و باید آن‌قدر در جمع‌های بزرگ و کوچک صحبت کنیم تا برایمان تبدیل به یک کار عادی شود.
نکته: در تحقیقاتی که انجام‌شده در ۸۵% اوقات فقط خود سخنران متوجه وجود استرس در خودش می‌شود و حضار اصلاً متوجه این امر نمی‌شوند. پس اصلاً نگران این نباشیم که دیگران علائم استرس و ترس را در ما ببینند که با این کار فقط اعتمادبه‌نفس خودمان را کم می‌کنیم و از کیفیت کار خودمان می‌کاهیم.
راهکار: حداقل ظاهراً ژست انسان‌های قوی و با اعتمادبه‌نفس را به خود بگیریم به‌این‌ترتیب که احساس کردیم صدایمان در حال لرزیدن است کمی تن صدایمان را بالاتر ببریم، شانه‌هایمان را کمی عقب‌تر و سرمان را بالاتر بگیریم (البته نه در حدی که مخاطب احساس کند از دید بالا به پایین به او نگاه می‌کنیم) و روی سن با قدم‌های بلند و آرام راه برویم.
از دام کمال‌گرایی فرار کنید شما قرار نیست بهترین باشید:
برای رسید به طبقه دهم یک ساختمان حتماً باید به هر روشی که می‌روید از طبقات اول، دوم و سوم عبور کنید و اینکه توقع داشته باشید در دفعات اول که سخنرانی می‌کنید بهترین باشید و بدون هیچ‌گونه ترس و استرس ارائه خوبی داشته باشید دقیقاً مثل مورد بالاست و بازهم مثل همیشه آسانسور موفقیت خراب است و باید پله به پله حرکت کنیم تا به هدف برسیم و در این مسیر صبر استقامت و تلاش داشته باشی تا به نتایج دلخواه برسیم؛ و هر بار از ارائه قبل درس بگیریم و نقاط ضعف و قدرت خود را شناسایی کنیم و روی آنها کار کنیم؛ و طبق اصل اول تمرین و تمرین و تمرین کنیم تا نتیجه دلخواه را به دست بیاوریم.
از تمرکز روی خودمان دست‌برداریم و به خواسته مخاطب توجه کنیم:
شاید همان چیزی که ما آن را در خودمان نقطه قوت می‌بینیم ازنظر مخاطبمان خوب نباشد و برعکس و اگر به چهره مخاطبان توجه کنیم و یا بعد سخنرانی از آنها بازخورد بگیریم می‌بینیم زمانی که ما کاملاً احساس استرس می‌کنیم مخاطب ما حواسش به مطالب ماست و اصلاً متوجه دستپاچگی ما نشده. پس نتیجه می‌گیریم اگر تمرکزمان روی خواسته‌های مخاطب و انجام درست کارمان باشد می‌توانیم نتایج بهتری داشته باشیم و بهره بهتری ببریم.
قبل از سخنرانی یک تمرین تن آرامی داشته باشیم:
برای کنترل ترس از سخنرانی قبل از سخنرانی سعی کنیم به آرامش کامل برسیم تا حداقل با خودمان استرس را به روی سن یا پشت تریبون نبریم و برای این کار می‌توانیم از تمرین‌های متعدد مدیتیشن و اگر زمان کمی داریم چند نفس عمیق دیافراگمی (به این صورت که با نفس را در شکم حبس می‌کنیم نه در سینه و با فروبردن تمام نفس باید شکممان برجسته شود و سینه و شانه‌ها کاملاً سر جای خودشان باشند) بکشیم که این کار یک آرام‌بخش فوری و مؤثر است.
اما باهم مواردی را که باعث می‌شود مخاطبین به ما توجه نکنند را باهم مرور می‌کنیم:
محتوای ضعیف:
یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر کیفیت سخنرانی مسئله محتوا است و اگر ما محتوای قوی و قابل قبولی برای ارائه کردن داشته باشیم حتی اگر نحوه ارائه خوبی هم نداشته باشیم حداقل نظر نیمی از مخاطبان را جلب می‌کنیم؛ اما اگر محتوا خوب نباشد هرقدر هم که خوب اجرا کنیم کار باارزشی انجام نداده‌ایم و اگر نظر مخاطب جلب نشود به کارهای دیگر مشغول می‌شود که همین باعث عدم اعتمادبه‌نفس ما در سخنرانی می‌شود و چند مورد از مشکلاتی که یک محتوا می‌تواند داشته باشد به شرح زیر است:
۱-محتوای تکراری
اگر برای مخاطبین مطالبی را بیان کنیم که می‌دانند به صحبت‌های ما گوش نمی‌دهند و ذهنشان به مطالب دیگری مشغول می‌شود. پس ما باید سعی کنیم که حتی اگر مطالب هم تکراری است آنها را به روز کرده و به مخاطب القا کنیم که از بین این مطالب به ظاهر تکراری می تواند چیزهای کاربردی و خوبی برداشت کند و بدین‌وسیله توجهش را جلب کنیم.
برای دریافت محتوای کامل می توانید به مقاله نوشتن متن سخنرانی مراجعه کنید
۲-سطح اطلاعات مخاطبان را بسنجیم
باید قبل از سخنرانی از مخاطبانمان اطلاعات کلی مانند سن، تحصیلات و سطح دانش آنها را به دست بیاوریم تا بدانیم برای چه دسته از مخاطبان در حال صحبت کردن هستیم و بسته به نیاز آنها مطالب را ارائه کنیم تا بتوانیم بیشترین توجه و سطح رضایت را از مخاطب جلب کنیم.
۳-به مخاطب القا کنیم که مطالب ما جدید هستند
باید به طریقی به مخاطبمان بفهمانیم که در مورد مطالبی که بیان می‌شود اطلاعات کافی ندارد و او را از توهم اینکه این مطالب را می‌داند دربیاوریم. یکی از راه‌های این کار این است که از مخاطبین سؤالات مرتبط بپرسیم و اگر جواب را ندانند متوجه می‌شوند که باید به سخنرانی ما گوش کنند.
۴-مطالب پیچیده و تخصصی
ما باید سعی کنیم تا حد ممکن مطالب را به ساده‌ترین و قابل فهم ترین حالت ممکن بیان کنیم تا مخاطب به‌راحتی منظور ما را متوجه شود و نیازی به فکر کردن در مورد مفهوم عبارات بیان‌شده نداشته باشد و از بیان لغات تخصصی و غیرقابل فهم برای مخاطب بپرهیزیم؛ و برای این امر باید ابتدا مخاطب خود را بشناسیم از سطح علم و آگاهی آنها اطلاعاتی داشته باشیم و به این صورت هم نباشد که برای یک جمع متخصص مطالب ساده و پیش‌پاافتاده‌ای بیان کنیم که حوصله‌اش سر برود. اگر هم نیاز است که از کلمه تخصصی استفاده کنیم باید از قبل پیش‌نیاز آن را فراهم کنیم و مفهوم آن را کاملاً توضیح بدهیم.
۵- مفید نبودن مطالب برای مخاطبان
حتی اگر بهترین سخنران‌های جهان هم به بهترین شیوه سخنرانی خود را ارائه کنند اما محتوای مفید و کاربردی و قابل‌فهمی برای مخاطبان نداشته باشند نهایت دقایقی می‌توانند توجه مخاطب را داشته باشند. پس خیلی مهم است که حتماً نیاز مخاطب را از قبل شناسایی کرده باشیم و مطالب را بر اساس آن آماده کرده باشیم تا به‌اصطلاح مخاطب میخکوب مطالب ما شود.
۶-محتوای بیش‌ازحد
یکی دیگر از عواملی که باعث بی‌توجهی مخاطب و خراب شدن سخنرانی ما می‌شود ارائه محتوای بیش‌ازاندازه است و همان‌طور که اگر محتوای ضعیفی داشته باشیم باعث سررفتن حوصله مخاطب می‌شود ارائه مطالب زیاد و پیوسته هم باعث می‌شود تا مخاطب احساس کنند نمی‌تواند این‌همه مطلب جدید را تحلیل کند و سطح توجهش پایین می‌آید.
عدم تسلط سخنران
بعد از مسئله محتوا عدم تسلط کافی سخنران رعایت نکردن اصول سخنرانی است که اگر سخنران مطالب بسیار ارزشمندی را داشته باشد اما توانایی ارائه صحیح آنها را به مخاطب نداشته باشد کمتر کسی به مطالب او گوش می‌کند. در ادامه مواردی را بیان می‌کنم که این موضوع را تشدید می‌کنند.
۱-عدم برقراری ارتباط انسانی با مخاطب
همه ما می‌دانیم اکثر مطالبی که توسط سخنران‌ها ارائه می‌شود در کتاب‌ها موجود است؛ اما فرق سخنران با کتاب این است که سخنران یک موجود زنده است اما کتاب نه و اگر سخنران نتواند از این مزیت خود استفاده کند مخاطبین خود را از دست می‌دهد. برای دستیابی به این مهم سخنران می‌تواند از ترفندهایی مانند لبخند زدن، ارتباط چشمی با مخاطب و حرکات بدن خود و شوخ‌طبعی و ترفندهای دیگر استفاده کند تا مخاطب مجذوب سخنان او شود.
۲-مشکل در لحن و بیان
فکر می‌کنم همه ما پای صحبت معلمان و سخنرانانی نشسته‌ایم که باوجود محتوای خوب و ارزشمندی که دارند بعد از مدتی احساس رخوت به ما دست داده است و دلیل این امر علاوه بر عدم ارتباط مشکل در طرز بیان هم هست و اگر سخنران بتواند در صدای بسته به نوع موضوع خود فرازوفرود داشته باشد و به‌موقع تأکید و مکث داشته باشد می‌تواند تأثیر بیشتری بر توجه مخاطب بگذارد.
۳- مخاطبان دوست ندارند که مطالب ما گوش کنند
می‌گویند کسی که خواب است را می‌توان بیدار کرد اما کسی که خودش را به خواب‌زده را هرگز.
اگر کسی دوست نداشته باشد به صحبت‌های ما گوش کند باید کاری کنیم که به مباحث ما علاقه‌مند شود. مثلاً می‌توانیم در مرحله اول خودمان را همدرد او جلوه دهیم و از زبان او صحبت کنیم و به او بفهمانیم که این مطالب به نفع اوست و اگر این حس به او دست دهد که منافعی برایش دارد به‌احتمال زیاد برای گوش دادن به ادامه صحبت‌هایمان مشتاق خواهد شد.
۴- اولویت‌های مهم‌تر
گاهی اوقات تمام موارد رعایت شده وهم سخنران کارش را خوب انجام می‌دهد و هم محتوا باارزش است اما مخاطب اولویت مهم‌تری دارد که در چنین شرایطی باید به او احترام بگذاریم تا باعث زحمت خودمان و او نشویم.
۵- نبود زمان
شاید مخاطب برای دقیقاً بعد ساعتی که ما برای اتمام جلسه تعین کرده‌ایم برنامه‌ریزی کرده باشد و اگر ما سر موقع کارمان را تمام نکنیم احتمال زیاد حواس مخاطب به آن موضوع پرت می‌شود و عملاً سخنرانی ما بی‌اثر می‌شود.
۶- کار خیلی ضروری
اگر در شرایطی بودیم که متوجه شدیم مخاطب برای بعد از سخنرانی کارهای با حجم بالایی را باید انجام دهد بهتر است با هماهنگی مدت سخنرانی را کاهش دهیم تا مخاطبین تمرکز بیشتری روی صحبت‌های ما داشته باشند.
۷- مشکلات محیطی
گاهی اوقات همه‌چیز خوب پیش می‌رود اما یک مشکل مثل گرما یا سرمای سالن باعث عدم تمرکز مخاطب می‌شود که باید با هوشمندی این مسائل را مرتفع کنیم. مثلان بگوییم با تمام تلاشی که انجام‌شده بازهم دمای سالن مطلوب نیست، اما این را هم می‌دانم که شما برای یادگیری ارزش زیادی قائل هستید وگرنه اینجا نبودید و می‌توانستید در جای خنک‌تر به تفریح بپردازید. از شما ممنونم که تا این حد به آموزش خودتان اهمیت می‌دهید.
ضایع شدن و خرابکاری
کاملاً مشخص است که هیچ‌کدام از ما دوست نداریم در مقال جمع ضایع شویم و یا کاری کنیم که خجالت بکشیم. در اینجا به چند مورد از عواملی که در سخنرانی باعث این مسئله و ایجاد ترس از سخنرانی می‌شود را باهم بررسی می‌کنیم.
پاسخ به سؤالات
یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های سخنران‌ها این است که نکند مخاطب سؤالی بپرسد که نتوانند جواب دهند و ضایع شوند. در ادامه راهکارهایی را بیان می‌کنم تا بتوانید تا حد زیادی این مسئله را حل کنید:
یافتن منشاء سؤال
اولین قدم است که ببینم این سؤال از کجا نشئت‌گرفته و چرا در ذهن مخاطب شکل‌گرفته تا بتوانیم پاسخ خوبی برای آن پیدا کنیم.
اول: متوجه نشدن مطلب
این‌یکی از آسان‌ترین سؤالات است که مخاطب منظور ما را متوجه نشده و ما باید ابتدا ببینیم کجای مطلب را متوجه نشده و بعد سعی کنیم بابیان مثال و ساده کردن مطلب را متوجه کنیم که اگر با چند بار توضیح بازهم متوجه نشد از او دعوت می‌کنیم بعد از سخنرانی مراجعه کند تا جواب سؤالش را بگیرد تا وقت بقیه مخاطبان ضایع نشود.
دوم: نقطه ابهام
توجه داشته باشید ما باید به مطلبی که ارائه می‌کنیم اشراف کامل داشته باشیم و به سوا لاتی که امکان دارد مخاطبین از ما بپرسند هم‌فکر کنیم و اگر مخاطب پرسید که این دونقطه صحبت شما باهم تناقض دارد بتوانیم با دلیل قانعش کنیم
سوم: ابراز وجود
گاهی اوقات یکی از مخاطبین فقط برای اینکه خود را به دیگران نشان دهد سوا لاتی را می‌پرسد که ما باید با هوشمندی کاری انجام دهیم که هم‌زمان بقیه گرفته نشود و آن شخص به جدال با ما نپردازد.
چهارم: اذیت
خیلی به‌ندرت پیش می‌آید که مخاطبی قصد اذیت کردن سخنران را داشته باشد که در این موارد عموماً سایر مخاطبان متوجه هدف او شده و در ساکت کردن او کمکمان می‌کنند و اینکه معمولاً این افراد بلد نیستند سؤالات سختی بپرسند و از سؤالات پیش‌پاافتاده استفاده می‌کنند.
زمانی که پاسخ را نمی‌دانیم
همه ما می‌دانیم که دانش هیچ انسانی بی‌نهایت نیست و هر زمان امکان دارد سؤالی از ما پرسیده شود که پاسخ آن راندانیم. اما این مطلب دلیل بر این نمی‌شود که ما از تلاش برای افزایش اطلاعاتمان دست‌برداریم و اگر هم پاسخ را نمی‌دانستم از سنگر گرفتن خودداری کنیم و با زیرکی به مخاطب بگوییم که مثلاً پاسخ این سؤال را حتماً پیدا می‌کنم و در غالب فایل صوتی با شما در میان خواهم گذاشت یا بگوییم اگر کسی پاسخی برای این سؤال دارد اگر با ما به اشتراک بگذارد خوشحال می‌شویم یا بگوییم: تابه‌حال راجع به این موضوع فکر نکرده بودم حتماً پاسخ آن را پیدا می‌کنم و به ایمیل شما ارسال می‌کنیم.
ترس از فراموش کردن متن سخنرانی
یکی دیگر از عواملی که باعث ایجاد ترس در سخنران می‌شود این نوع ترس است که در یک‌فصل مجزا به‌طور مفصل راجع به آن صحبت خواهیم کرد.
ترس از اتفاقات غیرمنتظره در حین سخنرانی
در حین سخنرانی هر اتفاقی امکان دارد بیفتد. برای اینکه بتوانیم تا حد زیادی جلو اتفاقات ناگوار را بگیریم و یا اگر اتفاق افتاد چه عکس‌العملی انجام دهیم یک تمرین کاربردی وجود دارد.
برای جلوگیری از فراموش کردن متن سخنرانی پیشنهاد می کنم حتما مقاله فراموش کردن متن سخرانی را مطالعه کنید
تمرین عملی
انواع مشکلات حین سخنرانی را با جستجو پیدا کنید، یک لیست تهیه کنید و با تصویر ذهنی خود را در آن موقعیت فرض کنید و به دنبال راهکار بگردید.
این راهکارها می‌تواند استفاده از طنز برای عوض کردن جو یا تشویق گرفتن از مخاطب برای یک شخص خاص یا کار عملی تا زمانی که مشکل حل شود باشد.
مدیریت ترس قبل از سخنرانی
قبل زا اینکه سخنرانی خود را شروع کنید با خود گفتگوی مثبت داشته باشید و به خود تلقین کنید که به‌راحتی از پس این کاربرمی آیید و با تنفس عمیق دیافراگمی و حالت مدیتیشن استرس خود را کنترل به خودتان احساس خوب بدهید و زمانی که به روی سن می‌روید کاملاً احساس کنید که با دوستان خود به پیک‌نیک رفته‌اید و آنها مشتاقانه نشسته‌اند تا شما یک سخنرانی خوب برایشان داشته باشید و شما را تشویق کنند.
حضور در سالن قبل از سخنرانی
برای کنترل ترس از سخنرانی می‌توانید قبل از سخنرانی در بین حضار حضور پیدا کنید و با چند نفر از آنها صحبت کنید تا از استرس شما کم شود و اگر با یکی از دوستانتان هم رفته باشید تأثیر خوبی دارد.
ترس از انجام نشدن کارهای لازم برای انجام سمینار
تقریباً همه افراد قبل از انجام سخنرانی‌های بزرگ یا کوچک استرس این رادارند که نکند موردی از قلم بیفتد یا اتفاقی بیفتد که دچار مشکل بشوند. در اینجا چک‌لیستی قرار می‌دهیم که با چک کردن آن با خیال راحت به کارهای مهم‌تر برسیم:
اطلاعات تماس:
همراه داشتن آدرس دقیق محل سخنرانی در موبایل و ایمیل و به‌صورت دست‌نوشته
مطمئن شدن از زمان دقیق سخنرانی
همراه داشتن اطلاعات تماس برگزارکنندگان در موبایل، ایمیل و دست‌نوشته
تجهیزات کامپیوتری
لپ تاب و شارژر لپ تاب و موس
فایل اصلی پاور پوینت
نسخه پشتیبان پاورپوینت در موبایل و ایمیل و یک نسخه چاپ‌شده پاور پوینت
فونت‌های استفاده‌شده در پاورپوینت
(perzenter) دستگاه ریموت کنترل
ملزومات سخنرانی
برای کاهش استرس و ترس از سخنرانی لازم است که مواردی را از قبل آماده داشته باشیم
دست‌نوشته‌های سخنرانی خودتان یا نسخه چاپ‌شده پاورپوینت
چکیده‌ای از مطالب که قرار است به مخاطبان ارائه کنید
زمان‌سنج برای اندازه‌گیری زمان سخنرانی
پوشش و ظاهر
اتو زدن یا تحویل به‌موقع لباس از خشک‌شویی
انتخاب لباس مناسب
کیف پول و مدارک
واکس زدن کفش
ساعت مچی
اصلاح کردن سروصورت
سایر ملزومات
موبایل و شارژر
کارت دعوت به سالن یا هتل
بطری آب در صورت لزوم
دوربین، سه‌پایه و شارژر آن
کارت ویزیت
عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس برای کنترل ترس از سخنرانی
اگر بخواهیم کاری را به‌درستی انجام دهیم و در نظر دیگران فرد موجه و قابل قبولی ظاهر شویم باید از اعتمادبه‌نفس کافی برخوردار باشیم تا سخنانمان برای دیگران جذاب و قابل‌قبول باشد.
البته توجه داشته باشید که اعتمادبه‌نفس یک چیز ثابت در افراد نیست و نمی‌توان گفت یک فرد از اعتمادبه‌نفس بالای برخوردار است بلکه باید بگوییم آن شخص در فلان کار از اعتمادبه‌نفس بالایی برخوردار است که از تبهر و مهارت در آن کار خاص و ارزش قائل بودن برای خودمان نشاءت می‌گیرد.
اگر بخواهیم برخی از خصوصیات یک فرد با اعتمادبه‌نفس بالا را مثال بزنیم به‌این‌ترتیب است: کمی بلندتر از بقیه صحبت می‌کند زمان راه رفتن قدم‌هایش کمی بلندتر و سریع‌تر و استوارتر است. معمولاً لباس‌های مرتب به تن دارد. سرش و سینه‌هایش بالا است و با همه با گرمی برخورد می‌کند و محکم‌تر دست می‌دهد و از همه مهم‌تر اینکه هدف دارد.
همان‌طور که می‌دانید عزت‌نفس پایه و اساس اعتمادبه‌نفس است. عزت‌نفس یعنی اینکه ما خودمان را دوست داشته باشیم و در این مورد به‌عنوان یک فرد لایق برای سخنرانی کاملاً قبول داشته باشیم و این امری ثابت‌شده است که هر آنچه ما در خودمان می‌بینیم و حسی که نسبت به خودمان داریم به دیگران هم انتقال پیداکرده و در کیفیت روابط ما نقش مستقیم دارد و اگر از عزت‌نفس بالایی برخوردار باشیم سطح اعتمادبه‌نفس ما هم بالا خواهد رفت و حال اگر با اعتمادبه‌نفس بالایی در مقابل جمع حاضر شویم تأثیر خیلی بیشتری می‌توانیم روی مخاطبین خودمان داشته باشیم و خودمان هم لذت بیشتری ببریم.
لبخند اصل اساسی ارتباطات
لبخند کوتاه‌ترین و آسان‌ترین پلی است که می‌توان برای ارتباط با دیگران از آن استفاده کرد فارغ از اینکه مخاطبین ما چند نفر باشند. پس این اصل بسیار مهم را باید همیشه به یاد داشته باشیم و از آن استفاده کنیم تا بتوانیم اولین گام در سخنرانی و ارتباطات را محکم برداریم و از این طریق از بسیاری از تنش‌های ممکن به‌راحتی جلوگیری کنیم و حس دوستی و صمیمیت را مخاطبین خود انتقال دهیم و استرس را تا حد خیلی زیادی از خودمان دور کنیم.
تمرین عملی
هرروز صبح لب‌های خود را به حالت لبخند درآورید و یک خودکار را به صورتی که دو سر آن به‌طرف گوش‌هایتان باشد قرار دهید و به عقب فشار دهید تا حالت لبخند حفظ شود و به مدت پنج دقیقه در این حالت بمانید تا عضلات صورتتان تقویت شود برایتان به‌صورت عادت دربیاید.
کارمندان شرکت هواپیمایی مالزی هرروز این کار را تکرار می‌کنند به همین دلیل هر زمان کارمندان آنها را می‌بینید حس خوبی می‌گیرید.
مهم‌ترین گام در مقابله با ترس از سخنرانی
تمام موارد بالا که گفته شد تأثیرگذار هستند اما تا اقدام به سخنرانی نکنیم و در جمع حضور نداشته باشیم به‌صورت عملی نمی‌توانیم بر این ترس غلبه کنیم و هر بار که این کار را انجام می‌دهیم ترسمان کمتر می‌شود.
